Тіл үндердің көрнісі.

Тіл негізі әрбір нәрсенің сыртан келген ақпараттарға жағымды және жағымсыз белгілеріне қарай кері шағылысу немесе жұтылу әсерінен туындайтын үндердің, дыбыстардың сәулелік, жарықтық, иістік, желдік, ыстық, суықтық т.б белгілері көрнісі болып табылады. Адамзат үшін тіл дыбыстық белгімен ішкі көрнісі үнмен ерекшеленсе, басқа қандай да бір жаратылыс егелерінің өзінің жаратылу сипат тарынан байланыста үндік ерекшелігі бар. Үнді тек дауыспен немесе дыбыспен ғана байланыстыруға болмайды. Үнде барлық негізгі жаратылыс қозғалыс сипаттары бар. Бірде аз бірде көп белгілері кездеседі. Тек адам баласында ғана осы жаратылыс үндерінің барлық белгісі болып, адам барлық жанды, жансыз нәрселерге осы үндерді меңгеру арқылы тілін тауып басқару құқығы жаратқаннан белгіленген. Сондықтан барлық дыбыстар болсын, сыбдырлар, иістер, желдер болсын т.б қозғалыс қимылдардың шамаларын анықтап бір-бірімен байланыссыз әсер ретінде қабылдамай, белгілі бір құрлымға жүйелеп өз мәнін тауып сырын түсіну осы тіл ғылымын меңгеру болып табылады. Негізінде әрбір нәрсенің ішкі сыры Қүран насихатына жүгінсек; «…Үш кісі сыбырласса; төртіншісі, әлбетте бестің алтыншысы Алла. Тағы бұлардан аз. Я көп тіпті қайда қайда болса да әрине Ол, олармен бірге болады. Сонан кейін қиямет күні, оларға не істегендерін білдіреді…» (58-7) Бұл аяттың қарапайым сандық мәніне ғана жүгінсек барлық тіл заңдылығы 4-пен, 6-ға тәуелді де негізінен барлық үндер белгісі 3-пен, 5-тен туындайды. Қазақта, «Төртеу түгел болса төбеден келеді, алтау араз болса ауыздағы кетеді.» деген мақалдың нақылы тіл және сөз қағидасының негізгі ғылымын ескертеді. Негізінен үн әрбір нәрсенің ішкі үш түрлі қозғалысынан пайда болса, дыбысқа айналу үшін сорл үштердің бестен әрекетесуі шарт. Олай болса дыбыс немесе дауыс негізі 3х5=15 болып табылады. Ал 15 саны 7 және 8 екі шектік белгіден күн мен түн үнінен тұрып ішкі қуатық сыры 5-пен белгіленіп жоғарғыдағы аятың сандар тізбегі (58-7) осы ерекшелікті белгілейді. Ал ішкі мәндегі 3-саны тілдің ақпаратық көмес сипатын белгілейді. Яғни ақпаратық әрекетестігі, сезімдік, реттік (тектік, нәрселік) әрекетестігінен туындайды. Бұл шама тілдің қасиетік шамасы болып табылады. Тілдің пайда болуы екі сатылы дыбыс тітіркендіргіштері арқылы жүретінін құранда нақты белгіленген. Және жеті түрлі негізгі белгіден (до,ре, ми, фа, соль, ля, си.) ақпаратық бастаудан тұрады. Бұл әрбір адамзат баласының ішкі сыры болып бір-бірімен тең дәрежедегі қатынасын әуен болып тілдің дыбыстық шамасы болып табылады. Әуен адам баласының естік қуатымен тығыз байланыста болмады. Неміс ғалымы Эренфельд бұл ұғымды тілдік «Генштальт» деп атаған да бірақ сандық өлшемін көрсетпеген. Сөз бастауының сөйлеу ерекшелігінің алты белгіден тұратынын ғылымда алғашқы рет неміс ойшылдары айтып, осыған байланысты сөзді зертеу мектебі ашылып бірақ отан соғысы алдында жабылып қалған. Ал қазақта осы ішкі екі бастауды толық меңгергенді «сегіз сері» атауы осы философия және жан ғылымының меңгерудің белгісі болып табылады. Сөз ақпаратының 3+1 және 6+1 арқылы пайда болатынын қазақта; «Төртеу түгел болса, төбеден келеді, алтау араз болса ауыздағы кетеді» деген мақал қазақтың сөз ғылымының әлемдегі бик шыңы болғанын ескертеді. Олай болса қазақтың философиялық мектебі жан ғылымының негізін қалап тіл жасау, қалыптастыру салтымен әлемнің алдында тұрғанын біле білмейміз. Осы екі саның нәтижесі 10 немесе 46 санымен бұкіл тылсым сыры оқылатынын діншілер және әлем ойшылдары мән бермей келеді. Бұл шамалар адамзат баласына ортақ болып, ал ұлтық ерекшелік қарама-қарсылықты қандық белгіні қалыптастыру үшін үнді белгілі бір бейнемен көрсетіп тіл құралына айналдыру керек. Енді осы ішкі сырды нақты дүниемен байланыстыратын әр ұлтың әуездік ішкі сырына сай таңбалану керек.