Сәжде- сөз патшасы. Сәлем сөздің атасы!

Жаратлыс негізінен сөзден басталып алғашқы періштелер өмірі жаратқанға деген «СӘЛЕМ» сөзіне басталды. Қазіргі жаратқанға деген құлшылығымыздың негізі ортасы намаз оқу болса, пайғамбарларға дұға оқып, сосын нәтижесінде екі жақ иықтағы рахман періштесіне сәлеммен аяқталады. Мейлі қандай да болсын арапша «асалаумалейкум», орысша «здравствуй», еврейше «салом»,т.б және қазақша амандық сұрасудың бәрінің нәтижесі «Сәлем!». Ағайын туғанға қонаққа барсаңда, аурудың көңілін сұрасаң да сәлем бергенің. Құран оқып ата-баба басына барып зиарттауың да «С-ӘЛ+ЕМ» сұрауың болады. Намаздың соңында жаратқанның сипатарын мадақтап, таспих тартып құран оқып дұға тілеп сәл ғана ата-баба аруақтарына «ем» беруің борыш! Олай болса жаннатықтарда, періштелерде бір-бірін тек сәлем береді. Сәлем беру дегеніміз сәжде жасау, сауда-сатық. Осы қазақтың «сәлем» сөзінде бүкіл сәжденің ұғымы тұрғанын енді «сыңар жақ» діншіге немесе тілшіге түсіндіріп көр. Пайғамбарымызда; «Енер мен адамдардың бір-біріне сәзде жасағанын бұйырсам, әйел затының еркегіне сәзжде жасағанын бұйырар едім.» деп әйелдің күйеуіне «с+әл+ем» беруші яғни тазартушы, кимі екенін ескерткен емеспе? Жаратушымызда құранда солай астарлы сөзбен ескерткен. Тек аталарымыз «Қазақ қандай сүтті қызын береді?» деп, «Сұлулығына су құйып ішесің бе?» деп сұлудың қырық үйінен тиым, тәні толық жабық болмаса «сәлем» суының аз болатынын тіл-көзбен сұқталатынын астарлаған.

Иман келтір-ат келтір. Намаз ойды тап!

Сөзден тіл, тілден рух пайда болып, рухтан ақыл пайда болды. Ақылдың да үш сатысы болып адамзатқа сол ақылдарды меңгеру арқылы негізгі ақыл нұрға қосылуды жазған жаратқаннан.

Намаз-оқы! Сөзді ал!.

Адамзатқа ақылды меңгеру үшін мешіттерді салып, сол мешіттерде сабақ оқып мектепке айналдыруды бұйырды. Бұрын мешіт мектеп еді. Адамдар сол мектептерден сабақ оқып, білім алып ақылды суарып өсіретін еді. Себебі тілмен сөз арасы алшақ емес екі. Уақыт өсе адамзат көбейді неше түрлі тілдерді өмірге әкелді де сондықтан, тілашар мешіт мектепке айналып, ал мешіт ортақ сөз айтар намаз орнына айналды. Жаратушымыз барлық нәрсені жұп және парлап жаратым деген уәдесін орындап енді мешіттеріміз жұпқа айналды. Кейін ғылым білім дамығасын енді мектептер мешітің бақшасына айналыды да мешітерде тек жалбарынатын ғана болды. Намаз бұрын сөз үйренетін сабақ еді. Енді мешітте үлкендер ақыл сөзін үйреніп, балалар мектептерде бүкіл жаратылыс тілін үйрену керек болды. Бірақ шайтан тіл мен сөзді шағыстырып қарсы қойу үшін, екі мешітің арасына от жағып, тұтас дінді бөліп жіберді. Балаға білімді, ғылымды яғни намазды, сабақты оқытып үйрету, сөзді үйрену қазақтың салты еді. Орыс империясымен қосылғанға дейін мешіттерде оқытатын еді.