Сөз сарасы- Ар мен ақыл сапасы. Таза ойдың қазынасы-даналық негіздері.

Аталарымыз; «Адамның басы Алланың добы» деп басты ерекше күтумен, әрбір ауа райына, мезгіліне және жас ерекшелігімен дәрежесіне, руына қарай киінуді және басты қадірлеу ойды жетілдіру үшін сөз бағушы, тылсым үнін, жан-жануарлар әлемінің сырын түсінуші «ойдың- қойшысы» болу әрбір ер азаматтың кәсібі деп түсінген. Сондықтан; «Бәрінен де қой бағып құйрық жеген олар.» деп ой бағудың ғылымы адам тәнінің, артық май арамданбауымен ескерткен. Қойшы (ойшы) адамның семіз болуы да мүмкін болмай сондықтан «құйрық жеуші» деген сөздің астарында үлкен жан сыры бар. Қазақтың әйел затында қазіргі таңдағыдай көшеде ар-ұяттан айрылған түрлі жалпақ, қайқы құйрық нәзік жандылар болмаған. Ислам дінен бұрын да «91-ді жеуден тиым, 85-ті теуден (терістеуден, тебуден) тиым» деген құранның көптеген ғылыми сырын қамтыған тамақ жеудің шариғаты «халал» заңдылығы болған. Ұлы сөзде ұят болмас деген аталарымыздың өсиетін ескеріп лсы уақытқа дейін жазылғанмен жариялауға тиым болған кейбір жан сырларынан мағлұмат келтіре кетсем. Және бұл жан сырын мағлұматтарды Абай-Шәкәрім аталарымызда астарлап жазып кетіпті. Шыңғысқан бабамыз қайқы құйрық әйел, еркек пендесін «Бұлардан тек құл-құтан туады» деп арнаулы таңба басып, құлдардың қатарына қосып, ұмыт болған құйрық жеу заңдылығын қайта қалпына келтірген екен. «Әйелдің ақылы қысқа, шашы ұзын» деп аталарымыз осы заңдылықты ескерткен. Әйел затының шапшаң ойланып тез шешім қабылдап, болашаққа ұзақ мерзімге шешім қабылдауға әлсіз бірақ қылық-жыны, есте сақтау қабілеті, кекшілдігі және тіл қуаты ұзын екенін ескерткен. Сондықтан жаман ақпаратты, күнәні әйел заты да еркектерде құйрыққа маймен қоса жинайды. Оны ғылымда қоңыр яғни аю майы деп атайды. Құйрығы үлкейген сайын қара қуаты да өсіп керісінше тектілігі, ар, ұжданы, таза ойлау қабілеті кеми береді. Сондықтан сөзі қысқа, ана тілін толық меңгермеген және өзге қысқа тілді әдетке айналдырған қыздарымыздың күйеуге тимей-ақ тәнін май басып арамдану себебі осыдан. Бұл құбылыс аяғы қысқа, табаны жалпақтардың шалбар киіп, етегін жапай және шашын қысқартып тастаса тез аяғының арамдануына, ана сүтінің бұзылып жоғалуына әкеліп соғады. Ал еркектер мінезінің құйрыққа қатыстылығының 6-сипатын Шәкәрім атамыз «Ер қоспақ пен сөз қоспақ» деген өлеңімен бүкіл жан сырының мінезге яғни құйрық жаратылысына екенін тәппіштеп түсіндірген. Абай атамыз әйел затының мінезін жылқымен салыстырып астарлап жан сырын, психологилық қалыптасуын дәл көрсете білген. Данагөй араларымызда ана сүтінің әйел затының аяқ, жамбас құрлысына, ұзын, қысқа тұрқына байланысты және текті ұрпақ әкелуі болжай біліп; «Келіннің аяғынан, қойшының таяғынан» деп ескерткен. Қойшы ер бала болса таяғы еркек мүшесі мен құйрық арасын жалғап тұратын «ерін» белдеуін «ағаш» деп атаған. Сондықтан «Үйдің жақсы болуы ағашынан, ұлдың жақсы болуы нағашысынан» деп керісінше еркек мінезінен, қылығынан, сөз білімінен қыздың қасиетті болып, ал шешесінің әкесінен ұлдың қасиеті жаратылытынын діл заңдылығын, жан сырын, рухани тазалықты қалыптастыруды ислам бекімей тұрып-ақ, бағзы замандардан меңгерген. Ойшылдықтың сананың жетілуі, тектіліктің сақталуы еркек, әйелдің екі жақты тән, жан тазалығына толық қатысты болатынын және неке арқылы бұл қабілет, қасиеттерді өз ара алмасымын қалыптастыру киелі ұрпақтарды қалыптастыру заңдылығын аталарымыз терең меңгерген. Әйел затының алдыңғы жамбас, мүше сызығымен кіндік арасынмен арлық орынды; арайжап-«стан» деп атайды. Стан белгілі бір текті нәрселердің жиналатын қоймасы, орны. Ғылым тілімен «матрица» деп аталады. Әйел заты генді сақтап өңдеп өсіруші болса, еркек текті қалыптастырып сақтаушы. Геннің үйі әйел мүшесімен екі аяқпен жердің аралығын толтырып тұратын өрістік қуатына тәуелді. Өмір жасының ұзақтығы, әйелдік жыныстық тазалығы да осы «бойына» байланысты. Еркек пендесінде ол өріс балтырмен шектеледі де қараңғылық сипатта болады. Сондықтан қыз баланың жыныстық толысуы бой жеткен, ұл бала бойында «дақ» болып аталады. Яғни шалы «ууы» бар. Неке арқылы әйел затының бойы еркеке көйлек ал жыныстық уыз қуаты желке мишығына білім азығы, шабыт болып және етін тазартуға қуат енеді. Адамзаттың білімі әйел затында «станда»-«төреде» сақталады. Білімді жетілген еркекті төре атайды. Ал қожа текпен байланысты болып ол да еркектің ерімен яғни мінезімен беріледі бәрібір әйел қаны арқылы бейнеленеді. Сондықтан пайғамбарымыз . «Пайғамбарлардың бәрінің әкесі бір бұтақтан, ал шешелірі бөлек деп ескерткен.» Демек пайғамбарлардың төрелігі, білімі сан алуан ал тектілігі қожалығы бір негізден. Төлеби атамыз; «Батырды екі қатынның бір туады, ал биді мыңның бірі туады.» деп осы жан ғылымын ескерткен. Құранда; «Адамға білім бердік ол қабылдамай, бас тартты» деп ескерткен аятты тәпсіршілер түрлі жорамалдап бұрмалаған. Шешімі қазақтың салт-дәстүрінде тұр. Еркекте ілім қалыптасып, әйел затында білім қазынасы болатынын ескерткен жаратушымыз. Сондықтан қазақ салтында қыз баланы оң жақта төрге шығарып төрелік тәрбие берсе, ұл бала барлық мал-жанның, сөзінің, уәдесінің, нәпсісінің қожасы болуғы тәрбиелеген. Әйел затының «станында» төре «гені» алтын бесік жатса, еркектің ер ағашында тектілік қалыптасу керек. Бұл біздің оқымысты, философ әкім қараларымыздың гендірлік саясат –деп тек жан сырынын генін қалыптастырып білімді жетілдіруге бұйырылған елдердің айтқанына еріп, айтағына ергеннен өзіміздің «Ілім мен білім, ортасын ұстамасаң бүлін» деген даналарды әрі Хазіреті Сұлтан Құл Қожа Ахметтерді қалыптастыратын жан ғылымын, дінімізді терістегенен зұлымдыққа ұшырап жатқан жайымыз бар. Төренің, әйел арқылы қалыптасатынын Төле би мен Қазбек би атамыздың Жиренше шешен атамыздың немере қызынан астыртын текті азаматқа күйеуге беріп Абылайхан атамыздың өмірге паташа, сұлтан болып келуі «Түп қияннан өзіме дейін» деген Тауасар ұлы Қазбек атамыздың кітап шежіресінде келтірілген. Енді тегіміз «Сақ»-тан келген қожамыз деп ал төрені білімді, шешен, басқарушы, ұстаздар «АБА» деп сақабалардың тарихы да шығу тегі де осыны білдіреді. Інжілден; «Бауырластарым менің бәрің бірдей ұстаз болуға ұмтылмаңдар! Иеміздің бізге, тәлім беретін ұстаздарға, басқалардан гөрі қатаңырақ төрелік айтатынын білесіңдер. Бәріміз де көп қате жібереміз. Ал кім сөзінде қате жібермесе, сол денесін тұтастай меңгере алатын жетілген адам (Жақыптан; 3-тарау) Төре- жетілген адам. Қожа –кемелденген адам. Ал Мұхаммед пайғамбарымыз –адамзатқа жаңадан үлгі –толық адам-қожа. Үш жүзді меңгерген яғни Бақара сүресі 286+2=288 және Таһа сүресін де толық алған. Бұндай қожалық ол замандарда тек болып ұрпақтарға ауысу мүмкін емес еді. Жандағы білім яғни арап әйелдеріндегі геннің сипаты, ділдік қуаты оны сіңіру тіптен мүмкін де емес. Сондықтан бұл ақпараттардың қаны таза әйелдер арқылы болашақта өнім беретінін жан сырының құпиясы яғни пайғамбарымызға неге көп әйел алуға жүктелгенін тек біздің асыл аналарымыз бен дана аталарымыз ғана әлемдегі ең таза гендірлік саястты біліп, текті тазартып, ген бақшасын болашақ ұрпақтарға өсіріп беруді білген. Сондықтан Пайғамбарымыздың қыздарынан, аналарымыздан қожалар емес, ұстаздық етіп билік беріп, пәтуа шығарушы төрелер тарап, ал олардың ішінен қаншасы үкімделіп, қожалыққа кемелденгенін бір Құдайға мәлім. Қожалық пайғамбарымыздың жұбайлары арқылы ғана «стандар» қайта «төреленіп»- өнім беріп, қаны таза, қырық үйі түгел аналарымызға төрелікке қайта қосылып отырады. Төрелік ана қанымен, сүтімен, жанмен беріліп, қожалық кісілік болып, арнаулы көктен келетінін қазіргі ислам ғалымдары мүлде білмейді. Қазақтың көптеген білімді, ілімділері де жаңылысып оны түзеген ғұлама даналарымыз санаулы ғана. Төреліктің төріне шығып төбе би, хан болып әлемді де таң қалдырған төрелеріміз қазақ шежіресінде жеткілікті болған. Сол сияқты ғайыптан хабар берген, мұғжиза кереметтер көрсеткен қожаларымыз да жеткілікті және бар ислам әлемінің қожаларынан биікте тұрмыз. Бергі тарихымыздың өзінде 300-ге пір болған; Пір Бекет, Қорқыт, Марал ишан, Мүсірәлі сопы, Түктібай, Қойлыбай, Қари молда Баянбай, Мәді қожа, Мәнсұр ата, Ысқақ баб, Тектұрмас әулие, Қорасан ата т.б жүздеген кітап алған ілімді қожаларымыз жеткілікті. Ал Қарашаш анамыздың асыл қанымен төре болып өмірге келген Ибрагим атамыздан тектілігін сіңіріп көктен де жерден де сый алып, Мұхаммед пайғамбарымызбен қожалығын толықтырған Ясауи бабамыздан төрелікпен, қожалықтың арнасы кітап болып тоғысады. Қазақта білімді меңгерген төрелер де, ілімнің кітаби білімін меңгерген хазіретті-төрелер де жеткілікті, бірақ олардың бұл даналық, кемеңгерліктері ескі дәуірдегі бөлек, бөлек қасиет қабілеттер болғандықтан қазіргі заманның ақпараттық жетістігін қамти алмай, құпия кітаптарын оқи білмегесін қожалықтары сіңбей шала төре, шала қожалық сипаттары ғана бар. Онда да шала қожалықтың сипаттары тек емшілік істерден ғана көрінуде. Тектілігімізді өсіретін нәзік жандыларымыздың «станы» кез келген арам, жын-перілердің отын жинаған үйіне айналғасын «геніміз» өспей, керісінше итке айналып, «қар»-ын ертіп отынын жағатын еркектеріміздің от беретін ағашы арамданып, «ит» ауруының тымауына ұшарап, ана тілі мен, сөздің нәрінен айрылғасын, жалаңаш басымыз- күміс шелегіміз, түбі тесік бақырға, жұбайларымыздың алтын етегі, ыдыс тостағаны-«аяқтары» итаяққа айналғасын геннің бақшасының қалай гүлденетінін және оны қалай күтіп, баптап суаратынымызды, тектің қалай тазартып жүрегімізге сіңіруді ұмытып бір бірімізді жаулау, құлдану, ойдан заң шығарып соттап жіберу, болмаса атып тастау салтымызға яғни қазақи төрелігімізге айналды. Оны түзеп 300-ді түгелдейдін, абыздарымыз, ойшыдарымыз, хазіретеріміз, ғалымдарымыздың сиқын Абай атамыз; «Өстіп, жер жүзіндегі жұртың қоры болып, бір-бірімізді аңдып өтеміз бе? Жоқ, қазақ ортасында да ұрлық, өтірік, өсек, қастық қылып, өнерді, малды түзден, бөтен жақтан түзу жолмен іздеп, өрістетер күн болар ма екен? Әй, не болсын! Жүз қараға (қатынға, төреге, станға) екі жүз кісі (тек, шерік қосылу) сұғын қадап жүр ғой, бірін-бірі құртпай, құрымай тыныш таба ма?» Қазақта әзірге құдайға мың да бір шүкір арамыздан бір төрені таңдап, жаратқанның нығметімен төбелік дәрежеге жеткізіп, әлем алдында шаруамыз, асығымыз алшысынан түсіп, сыртымыз кейпіміз оңды болғанмен, бірақ сол елімізді басқарған төреге ерген төбе билердің де, күнде жиын, күл төбеге жорғалап шыққан жыландардың да, дін төбесіндегі әділ қазы құландардың да қожалықтары оянбай ішкі дүниеміздің, асыл қазынамыздың, рухымыздың есігінің құлпы ашылмай халықтың рухани шөлдеп, ұлдарымыздың, тегіміздің жұтқа ұшырауына, гендік бәйшешек бақшамыздың гүлденбеуіне ғана себеп болып жатырмыз. Төреліктің шарты сөзге қожалықтан жұрдай болуға айналдық.