Ата жолы кітапханасы

Діни сауаттылықтың ең маңызды дәрежесі жан сырын (психология) меңгеру және қара күштердің ықпалына түсіп есі ауысқандармен, жүйкесі жұқарғандарды құран аяттарының ем-шипалық қасиетін дарытып, түрлі жазылмайтын ауруларды да емдеуге болатынын көрсете білу керек. Екіншіден дінге сенбейтін, нанымын жоғалтқан мүлде наданданған пенденің өзіне Алланың хикметін растығын сездіру, дәлелдеп көрсету. Үшіншіден ғалымдық яғни жан сырының құпиясын өзге ғылымдар алдында нақты өлшемдері мен сырларын бейнелеп, ашып көрсетіп киелі кітаптар және құран аяттарын арқылы дәлелдермен салыстыра білу. Осындай қасиеттерді меңгерген аталарымыз кезінде ишан, ахун деп аталған. Ал жаратушыдан ерекше хикметті істерге ұлықсат алып сол әрқылы түрлі апаттардың, зұлымдықтардың жолын тосып, халыққа жәрдем көрсетіп ислам дінінің хақтығына кәпірлердің өзін басын игізе білген Арыстан баба, Ясауи баба, Укаша сахаба, Пір Бекет ата, Шопан ата, әули ата, Зеңгі баба, Түктібай бақсы, Қорқыт ата т.б жүздеген әули-әмбилермен, бақсыларды, емшілерді тарихта болмаған өтірік немесе құдайға серік қосқан деп кімнің аузы барып айтуға, қарсы шығуға дін амандығы жете алады. Ал тарихын, шежіресін, әдет-ғұрпын дәріптеп, ата-баба істерін қорғаумен үлгілі істеріне табынып, үлгі-өнеге алуға, түс, аян арқылы көрсетілетін аманаттарын дін тапсырма қағидаларын орындауға арналған дінің рәсімдеріне және Інжіл, Тәурат, Забур, пайғамбарлар өсиеттеріне ашық тиым салып, мемлекет басшылырың да қарсы тұруына ықпал жасай білген жан сырының нақты амалдары мен намаз орындауларын білімдерін дін ғалымы, хазірет дегендер өздерін кімдермен салыстырып сауатты ғалым аталып жүр деген сұраққа кімнен жауап іздейміз? Әрине дін амалдары хикметтер философиялық белгілі түсінік, насихаттармен бейнелену арқылы, оның ғылым-білімі психология ғылымына айналып адмазаттың ақыл-ойын ортақ амалдарға білімге айналуы шарт. Ал бұндай әмбилік (жан сырлық) дін істерін құранда да, киелі кітаптардың бәрінде Алла жолында соғыс және Аллаға жәрдемшілікке тұру, елшілік істер деп, хаж амалдарына жатқызады да «мұсылмандық қарыз» деп атайды. Қазақта бұл салада түрлі бақсылық, емшілік, шипагерлік және хикметті істермен әйгілі болған әулие аталарымыздың тарихта нақты оқиғалар деректерінен жүздеген мысалдар әрбір рулардан да келтіруге болады. Бұндай амалдарды сопылық танымда мағрипат яғни жаратушы хикметінен үлес алу болып есептеледі. Оған дейін тарихтан хабар алуды, шараушылық істерді құдай ісімен толық сәйкестікте болып, күнәлардан тазарып ақталу амалдарын тарихат деп атайды. Тарихат тура жолдың басы болып, мағрипатқа жете алмай хикметті істерді меңгермей тура жолдың қисығына бұрылып кетуге де болады.Одан тек жалған сопылық жол ғана пайда болады. Сондықтан хикметті істердің қазақ жерінде толық бейнелуінен, біздің әулие және әмбиліке (мағрипатққа) жеткен аталарымыз тура жолды меңгергендігіне және бүкіл діндердің тұтастығын қалыптастыра білгеніне бір де бір айқын дәлел бола алады. Бірақ енді бұндай істердің нәтижесінің көрнісі яғни жан сырының ахуалдары бейнеленіп қағазда жазылмаса таңбаланып қалмаса, насихаты болмаса тағыда күмәнді деп түсіну таза ақылға лайық. Бұндай ақпарттарға психологиялық және діни теологиялық сауаттылықты меңгеруден, енді дін тануытушы және теолог ғалымдарымыз киелі кітаптардан болмаса пайғамбарлар жазба өсиетерінен басқа жерден мысал бере алмаған және Ясауи бабамыздан қалаған айқын мұра аманаттарға мән беріп түсіне де алмаған. Сондықтан барлық керемет тек араптардан болмаса басқа діндерде болмаған деп жастарымыздың түсінігінде қалыптасып, өзге бір дін ағымдарына еріп кетуге өзіміздің ғалымдарымыз философ, психолг, хазіреттеріміз қолдан ықпал жасап қойған. Егер күмәндансаңыз онда келіңіз қазақтың жоғарғы заң қызметкерлерін дайындайтын жан сыры (психология) оқулығын оқып танысып көрсеңіз әуелі қарапайым ой толғаныстарына, қазақша сауатылығына сөздерді бейнелеу өнеріне және аудармашылығына жағаңызды ұстап жиренуге тура келеді. Қаншама құнды деректерді сөзді теріс пайдаланғандықтан, мағынасын көрсетіп ашуда өз орнын таба алмағандықтан тек баға немесе мақтан «білдіман» аталып, өзгенің миын ашыту үшін жаттап алуға ғана лайықты дүние. Ал оның жан сырын жете білмеген қателігін немен салыстырып білуге болады? Әрине ең оңайы және бізге жақыны Абай-Шәкәрім атамыздың еңбектерімен салыстыра отыра және ол үшін құранды, пайғамбар хадистерін тағы да іргелі ғылымдардан мағлұматыңыз болу керек. Сонда қарапайым және жан сырының негізгі қуаты түйсік пен, сезімнің арасын ажыратып бере алмағаннынан қалған қателіктер және нақты деректердің өз мәнін жоғалтуына себеп болғанын білуге болады. Жаратушымыз «Алланың жібіне мықтап жабысыңдар» деп ескертуінің өзі осы құпияда жатыр. Жан сырының жібінің басын тауып, сол арқылы қалғанын тарқатпаса, өлшемін белгілеп отырмаса Абай атамыз ескерткендей «боғы шығады». Сондықтан жүректің, көңілдің жүйкенің жұмыс істеу тәртіптерінің негізгісі және сыртан ақпараттарды қалай өңдеумен оған «физология», тіл ғылымының маңызы мен қатыстылығы мүлде ескерусіз қалған. Мысалға матиматика ғалымы Ғұзырхан Ақпанбектің «Құран құпиялар» еңбегінде оң қолдың саусақтарын әр түрлі сызықтық бейнелермен (Октаэдр, тетраэдр, гексаэдр, икосаэдр) және әр нәрсенің пірі, киесі, тегін ескертіп, малдармен белгілеп, сол қолды күнмен бейнелеп, саусақтарының бәрін біркелкі тек мұнара (конуспен) белгілеген бірақ неге екенін түсіндіре алмаған. Енді аталарымыздың білгендерімен қарапайымдап түсіндірсек; оң қолымыздың саусақтарының ерекшелігі, әртүрлігі сезімінің, сол қолымыздың саусақтары түйсіктің және екеуінің де түйісетін жері кеудеде болып оны Шәкәрім атамыз «Ынсап» деп аталып, ақпараттар ынсаппен өлшеніп сосын барып жүректің мақұлдап қабылдайтынын көрсеткен. Ынсап таразы-мизан негізінен әйел затының төс, кеуде емшек өлшемдерімен белгіленіп, құйрық, жамбас май өлшеміне қатысты қалыптасады да ана сүтімен еркек балаға да, күйеуіне де беріліп отырады. Әйелдеріміздің ақылының жеткені сонша сол ынсапсыздық қуыс, құпия ар-ұят өлшемді жерлерін тіптен халық алдында дәріптеп көкірегін жалаңаштап көрсетуі сән түгіл енді, мәдениет, білім ордаларын да ұяттылық, арлық, адмгершілік шектерінен аттап өтіп, жын-шайтандардың үстемдігін дәріптейтін,жиналатын ошағына айналып, көзіміз үйренгені сонша енді солай болуға тиісті ұлтық дағдыға өткені қашан. Көкіректегі төстің көлемі, арасының алшақтығы мен үлкен кішілігінің, артқы құйрыққа қатынысы 4\1-мен айқындалатын «Ынсап» жыныстық ұрлығынанда хабар беретінін кім дәлелдеу керек, егер ондай әдепті жан сырын білуге тиісті психолог, жан емшісі аталған әйел халқы өздері де ынсаптарын жабуды да білмей, керісінше өздері ұрлықтарынан, арсыздықтарынан ел алдында мақтаныш қылып, жан сырының азғындауын дәріптеп көрсетіп жүрсе? Мәдениет құзырлы орындағы ақылшы қыздармызбен, әйелдерімізді дінді түсінген, ойы түзу қарапайым халық шайтандардың қатарына тізіп қойып, енді амал жоқ бұндай мәдениетіміздің арсыздығына құдайдан жазасын бер-деп сұрауға мәжбірлуге кім кінәлі? Абыздарымыздың (ой, жан сырының ғалымдары) ұсынған жан сыры (психология) оқулық кітабындағы құнды деректің бірі; барлық ақпараттарыдың мидың үстіндегі шырыш қабатында (жынында, балшық) қортылатынын дәлелдегенмен оның физологиялық маңызының бүкіл тері асты қабатымен қалай әрекетесіп, және теріні таза сақтап тұратын, бойдың сауыты киім заңдылығын мүлде білмейтіндіктерін аңғаруға болады. Ал жының денесі балшықтың, «гельдің» және іш май қыртыстарың маңызы мен оларды қалай сақтау жетілдіру, тазарту тәсілдерін қазақтың бас, аяқ, тәндік киімі мен жалпы ұлтық, салтық ерекшеліктері мен әдет-ғұрыптық және тамақтану дәстүрлерінде тұрғанынан және жалпы дін қағидаларынан мүлде хабар бермеген. Пайғамбарымыз; «Алладан шын мәнінде ұялыңдар деді!» Біз; «Уа, Алланың елшісі! Құдайға шүкір, біз Алладан ұялудамыз,-дедік. Пайғамбарымыз; «Менің айтайын дегенім сіздер білетін ұят емес. Аладан шын мәнінде ұялу-бас пен ондағы ағзаларды, дене мен ондағы мүшелерді қорғауыңыз, өлімді және де топырақта шіруіңізді, еске түсіруіңіз болып табылады. Ақиретті ойлайтын адам дүниелік өмірдің қызығушылықтарын (сән, дағды, еркіндік, жалған ұят) тәрк етіп, ақиретті таңдаған жөн. Кімде-кім осы айтқандарды мүлтіксіз орындайтын болса, Алладан шын мәнінде ұялған болады!» (термизиден 2458-х) Дін ғалымдарымыздың өздері пайғамбар өсиетін мойындап амал жасамақ түгіл, қазақтың салт-дәстүріне айналған жан сырының адам баласының рухани байлығының өлшемі жан киімінің бақшасы да адам баласының ақыл-білім жетістігі де сыртқы түрлі-түсті өрісі бойда болатынын білмейді әлде білседе әдейі жазбаған. Оған әлемге әзірше жұмбақ бірақ нақты дәлел; Алаш Қаһан жұбайы Ұлсай Емер анамыздың сақ қорғанынан табылған алтын киімі осы әлем ғылымына әлі белгісіз әйел затының жан киімінің, жан сауытының нақты бейнесі болып табылады. Сондықтан қазақтың дәстүрлік дініндегі әйелдің алатын орны осы киімді, ақиреттік періштелік бейнесін, денесін қалыптастыруға негізделген. Ал әйелдердің физологиялық ерекшелігі мен ақпарат қорыту айырмашылығын, сыртқы әсерге әлсіздігіне әлемде бар қазақтың әдет-ғұрпынан, салт-дәстүрінен сақтану (жандық имунды қалыптастыру) амалдарының көрінетінін білмейді екен жан сырын зертеген ғалымдарымыз. Жете деген жерге байланысты келетін ақпарат әйел затының екі аяғының арасындағы өрістік жан үйіне, жамбас мүшелеріне, алдығы сызықтық аша ағашына және шашымен желке мишығына тәуелді болып, әсіресе аяғы арамданса қойында жатқан еркектің де жетесі жоғалып, ұрпақтары да әлемдердің жетесіздер санын толтыратынын кім дәлелдеу керек? Аталарымыз; «Құт-береке шопанның таяғынан, келіннің аяғынан» деп жан ғылымының сырын ескерткен. Сондықтан психологтардың өздері басын, жетесін тауып санасын сақтағысы келгендерге сенде мәңгүтік қорадан шықпайсың дегендей ықпал жасауға ат салысып жатыр. Мағжан атамыздың «Есіл сөзім есепсіз босқа кетсе обалы жаулығы жоқ қатындарға!» деген жан сырынан хабарды қайдан білген, егер қазақтың сауатсыз атаған қара шалдары тәлім бермесе? Әйел заты көріп ойланады, еркек заты естіп ойланады және 30+2 құлақ еркекте толық жұмыс істесе, әйел затында 40+2 көз жұмысы басым болып сондықтан әйел денесіндегі көздерді әурет деп жабық жүруін жаратушымыз парыз қылған. Еркек несібесі сәзжделік 32. Ал әйел заты неке және тәнін таза ұстау арқылы нұрланып 24-ші нұр сүресі негізінен әйелдерге түсірілгенде бейнеленгенде 42-санымен періштелік дәрежеге яғни еркектердің несібе рухани кітабы болуға жаратылған. Сондықтан балиғат жасына жеткен қыздың төбесінен ұрықтың иісі бөлінсе, ал күйеуге шыққан, етегі ашылған әйел затының төбесінен «У» яғни «натрий хлориді» болып еркек ұрығының иісі қосылып және жалаңаш жүріп тырнағын өсіргендердің қолдарынан «калций хлориді» бөлініп, тамақ арқылы түрлі асқазан, ішектерде бейнеленіп түрлі аурулардың, ессіздіктің, мастықтың, жындылықтың, теріс ойлардың, сөздердің ықпалына өзі ғана емес от басының барлық мүшелерінің жын-шайтанның қақпанына түсуіне себепші болады. Өйткені еркек ұрығымен «хлор» әйел затына барып, жыныс мүшесін күте білмеген, тазалығы, дәреті, етегі жоқ әйелдің екі аяғының арсына арам сөздер жиналып, тәні де арамданады сосын еті иістеніп, кір сабының иісінен бастап, түрлі иістердің пайда болуымен кеуделері де арамданып, сонан лас ақпаратар қышқылдарына ауысып, қанмен бөлінуге тиісті етек кірлері тәнге тарап, ет пен терінің арасы кенеленіп, түрлі бездердің пайда болуымен, нұрдың орнына бетерінен қара қуаты шығып тұратын, әр түрлі иіс сулармен түрленіп сасығандықтан, әйелдік гүлге тән, жұпар иісті қазақтың байырғы ару (періште) қыздарымыз, енді хайуан иісті ауру европалық, үнді, қытайлық немесе афиқандық ауруға ұшырағанын несіне жасырамыз. Көбіне осындай тазалықты меңгермеген әйелдерімізде жасы келген сайын түрлі ісік аурулары мен, бастағы қорытылмаған ұрықтың күн сәулесінің, жарықтың бас терісіне түскен әсерінен бастары; «Алтын басты әйелден, бақыр басты еркекке» яғни темірге айналу әсерінен бастарына шеге кіріп, басың сақинасы , ми ашу, көз жанатының әлсіздігі мен 40-45 жастан кейін сүйектің бүлініп, шіріп тозуы басталады. Ал жалаңаш күйеуге шықпаған қыздардың өзі еркек көздері арқылы сұқталып, өрістік жыныстық рухани жыныстық қатынасқа кез келген еркекпен байланысқа түсіп, еттері иістеніп натридің иісі яғни кір сабының иісі шықпайтын қыздарымыз жоқ деп сендіруге болады. Ондай қыздарымыздың тәндері де аяқ арасындағы өрістік үйлері де теріс қуаттармен арамданғанан күйеуге тимей-ақ түрлі жынысты аурулармен жатыр қотыры, кеуде бездерінің жарасы сияқты аурулар пайда болады. Жатыр ұғымы; «стан», «матрица» яғни адамзаттың барлық нәсілдік ақпараттың қоймасы болып өте күтімді қажет еттетінін, болмаса күнәлардың «станына» айналатынын ескертіп шара қолданатын арнаулы мамандарымыздың, психологтарымыздың өздері де сауатсыз. Әрбір ауру белгілі бір күнәдан туындап, және ол күнәлардан нәр алатын, болашақ ұрапғының қандай болуын көз алдыңызға елестетіп көріңіз. Біріңіздің қызыңыз, біреуміздің болашақ келініміз және жалпы қазақ қандастарымызға ортақ мұрагер ұрпақтарымызды. Осындай зұлымдыққа түскен жетесіз әйелдерден қандай бақытты, жетелі ұрпақты және қандай еркекті, қандай рухты тазартып («Қа»-еркек ұрығы, сөз-рұх. «тын»- тазалау) бақытты қылып жетістіреді, және қазаққа гендірлік қандай теңдік керек, егер сол геніміздің бұлағы әйелдерімізде болса? Еркекте ген өспейді тек өседі. Сондықтан генді-«ЕН»- ел, әйел, «ЕК»-еркек, тек. Еркектен түйсік қуатының (сәзжденің), білімі, сөз іс-қимыл нәтижесі неке төсегімен, тегімен әйелді азықтандырса, керісінше әйел сезім қуатымен ақ-уыз (креоцеген) «тәтті шарап» арқылы генімен еркектің етін тазартып, шабыт қуатын беру керек. Шәкәрім атамыз; «Бұл өмірде шын рахат Екі-ақ сөздің мәнісі: Досыңа қыл махаббат, Жауға достық әдісі.. «Ащы сусын-сопы айтқан-Жамандақтың басы»-деп, Сұлу қызды құшқанан, Бізге тұрар тәтті кеп..» «Надан шал қайдан білді деп, Езуіңе күлкі кеп. Мақтаншақ деп өкпелеп Сезе алмасың сырымды. Қатыным кәрі балам жас… Балалар емес замандас, Болады қайтып ол мұңдас. Кемпірімнің жоқ қуаты, Не ғылымнан суаты, Тірі деген құр аты, Кәрі шалды күте алмас…» Әлемнің ғалымдарының әлі ойына келмеген жан сырының некенің, қазақ дәстүрінің ғылымын және әйел, еркек «гендірлік жағдайын» психология, жан сырының пайғамбарлық білімін шамалы сөзбен ақ бейнелеп кетіпті. Ал енді осындай өлмес аманат мұраларымызды кім әлем ғалымдарына ашып, өлшемін көрсетіп жан сырын түсіндіруге тиіс? Әйел еректің бір-біріне замандас болуы шынайы махаббат пен ата-ана аманатарына қиянат жасамаудан тағдыр жазған екі сөзден тұратынын ескертеді атамыз.Замандастығынан, шежіресінен айрылған ана тіліне шорқақ ер азаматтың сезім қуаты да жеткіліксіз болып, тек түйсік арқылы ойланатын мейрімсіз, бейтарап, зұлымдықтарға, азғыруға оңай еріп кететіндер шығады. Ал ана тіліне шорқақ әйел затының, керісінше түйсіксіз, топас, дүние тіршілігінен басқаны білмейтін бірақ аналық, мейрім, әйелдік жыныстық сезімдерін жоғалтпайды да түрлі хайуандық қылықтарға түсіп кету басым болады. Және ондай әйел заты «әжелік» қасиеті, ғылым қуаты, ділі толыспай, жасына қарап уақытымен жыныстық қабілеті тежелмей, керісінше қара қуаты «Ысы» еселеп артып, қырықтан кейін қылықтар шығарып, оны өзі жасардым деп мақтанға айналдырып, тәнін, құйрығын май басып, жалпайып, қайқайып орыстың ысталған маржаларына ұқсап, жанын мүлде жоғалтып, мәңгілік тозаққа түсуге, немесе өмірінің соңы түрлі аты жаман аурулармен аяқтайтыны даусыз, дәлелдері көрініп те жатыр. Еркек адамда есту, түйсік сезімдерінін басымдылығы арқылы ойланып, көру нәпсісі басым болады. Ал әйел заты ішкі сезімдері және көру арқылы ойлануға, қалай көрсе солай тұжырымдап, есту нәпсі басымдылық болып сондықтан аталарымыз: «Қатын қағыс естиді» деп ескерткен. Сондықтан психолог ғалымдардың әйел, еркек ойлану қасиеттерін оң, сол мишықтарға бөліп, бірақ әуретті жерлермен, аяқпен, терімен, қолмен байланыста болатын сезім, түйсік, еркек, ұрғашы қасиет, қабілетін ескермеген. Бұндай қарапайым адамзатты азғындыққа, ауруларға ұшырататын жан сырының жағдайын қарапайым қазақтың шалдары біліп, өсиеттеп оны ақын, ғұламаларымыз жазып аманттап та кеткенін кім дәлелдеу керек? Ондай жан сырынан пікір таласты қалыптастыруға тиісті хазірет, теологтарымыздың білімі араппен немесе қазақтың шаруа баққан момынымен ғана салыстырған атақтың ғана иесі болса? Ал бұл психологиялық еңбектің бір жетістігі бүкіл қазақтың ғалымдарымен, діншілердің аруақ барма, жоқ па деп дау тудырған мәселесін, физикалық, өрістік, ғылыми маңызын үзік-үзік ойлармен, дәлелдермен ашып көрсетіп, тек қазақшасын өздері де толық түсінбегендіктер, әлде сөздік философиялық, ойшылдықтары жетімсіз болып, атауларға дұрыс ат қоя білмей, көшіріп жаза салғандықтан діншілердің надандығына, әкім қаралардың, заң қызметкерлерің өз ата заңымен атасының қадір, қасиетін аяққа таптап мазаққа айналдырып, өзге жұртан келген келімсектердің қолына беріп, жетім мен жесірлердің несібесіне көз алартып, көптеген жастардың өзіне қол жұмсап, қолдарына қару алып бір қазақ бірін бірі өлтіруіне үлес қосқан осындай кітаптармен тәрбиеленген ел басқарушыларының, әкім қараларының, тілші жазғыштардың, дін қадағаушыларының, жалпы қазақ зиялы қоғамының да шала ғалымдығына ғана себеп болғанын түсінуге болады есті адамға. Ал бұндай мәселерді, қазақта дау тудырған оқиғалардың себептерін бәрін Абай-Шәкәрім аталарымыз соқырға таяқ ұстатқандай, өлеңмен өрнектеп, түсіндіргенін психолг, философ, тіл ғылымы, теолог мамандарымыз неге оқымаған, түсінуге де тырыспаған? Керісінше сыртан келген өз дінін берілген кітабын да дұрыс оқи алмай жатқан християндық бауырластарымыздан ақыл сұрап жатқанымыз не сасқандық болмаса надандық? Орыстың құранды өз тіліне аударған қатын аудармашысы: «Қазақта құранды түсіндіретін бір ғалым жоқ» деп ескертуінің өзі осындай өздерін философ, саясатшы, психолог т,б ел басқарушыларының өзіне арналған рухани өлімен бірдей баға шығар. Ал солардың аударған еңбектері Халифа Алтай аудармасынмен салыстырғанда түкке де тұрмайтынын қалай кімдер дәлелдей алады. Намаздарды орындау түгіл қарапайым намаз оқудың және тура жолдың ішкі сырларынан хабары жоқ сыртан келген пенделерден дін туралы дәріс алған заңгерлермен, зиялы азаматтарымыздың еліміздегі болып жатқан әрекеттері тек өздерінің психологиялық және философиялық сауатсыздықтарын халық алдында өздерін әшкерелеген және аталар аманатына қиянат жасаушы екенін ғана көрсеткен болашақта тарихта қалатын қара таңдақтардың белгісі деп біліңіз. Сондықтан бұндай тығырықтардан шығар жол тек Ясауи бабамыздың көрсеткен бүкіл діндерді біріктіріп, ислам дінін үстемдігін әлемде мойындататын қазақтың ата жолы мен оның ғылыми, діни, жан сырын толық ашып көрсететін құран насихаты мен Абай-Шәкәрім еңбектерінің ғылыми негізін халыққа ашып көрсетуде ұлтық құндылығымызды ата салт-дәстүрімізді «Құдай патшалығымен» өмір сүре білу әдетімізді әлемге таныстырумен, философия, психология, физология ғылымдарын діннің асыл құндылықтарымен, жетістіктерімен қайта татуластырып, жаңадан ғылыми негіздеп, қазақтың ұлтық өмір мектебін және муфтият дін мектебін надандықтан аршып алатын нақты іс шаралармен қайта қалыптастыру арқылы тығырықтан шығуға және әлемдегі дамыған елудің ішінде емес ең басындағы рухани көш бастаушы елге айналуға болады. Және оған ата-бабамыздан қалған аманат рухани құндылықтарымыз да жазылған, баяндалған кітаптарымызда, жәдігер ашылмаған қазыналарымыз да жеткілікті. Тек өзімізді өзіміз дәрежелеген жалғандықпен, надандықпен адамдық құндылықтарды ажырата білетін арамызда жүрген нағыз «зайырлы» қазақтарымызды бағалап құлақ түріп, тыңдаудан намыстанбауды үйренуіміз керек болар.